Gülen’in Kaynağı Nerde?

Evvela, bu yazı kesin cevaplar barındırma iddiasında değildir, daha çok cevap arama amacındadır. 

İslam tarihinde tarikat ve cemaatlerin yeri hep olmuştur. Çok temel bir işleyişi olduğunu biliyoruz. Postta bir şeyh vardır, dergâhta ve dergâhın uzantıları başka bölgelerde talebeler bulunmaktadır. İcazet mefhumu var, icazeti alan kişiler şeyhin uygun gördüğü yerlerde ve işlerde vazifelendirilir. İcazet sürecinin belli başlı özellikleri vardır. Öncelikle zordur. Meşakkatlidir. Yoğun ibadet ve tefekkür gerektirir. İkincisi bağlılık ve teslimiyet gerektirir. Kendini vakfetmek bu noktada oldukça önemlidir. Üçüncüsü tabii bir zaman gerektirir. Bazı şeyler bir anda olmaz, pişmeniz ve mertebe kat etmeniz için belli bir zamana ihtiyaç vardır. Bunları gittikçe çoğaltabilirsiniz, amacım kavramsal bir çerçeve oluşturmak değildir. Filmi de çekilmiş olan Aziz Mahmud Hüdai Hz.lerinin hikayesini bilirsiniz. Kadılık vazifesini bıraktıktan sonra merhale merhale yaşadıkları ve hocası Üftâde hz.leri ile olan ilişkileri bu noktada iyi bir örnek. 

Gülen’in böyle bir süreci var mı? Yani klasik bir cemaat-tarikat geleneği içerisinde icazet alarak mı bu işe başladı? Muhtemelen bu soruya Gülen’in zaten klasik cemaat-tarikat geleneğiyle problemi olduğunu, bu geleneğin artık yetersiz, bir ölçüde çağın gereklerini karşılamadığı noktasında argümanlar geliştirilecek, ama aynı zamanda kamplarda kitaplarını külliyat külliyat okuttuğu, sohbetlerinde pir-i mugan diye bahsettiği Said Nursi'den hareketle kaynağı ona dayandırılacaktır. 

Pekiyi Said Nursi'nin bundan haberi var mı? 

Bildiğim kadarıyla Nurculuk ekolleri genel olarak kendisinden ders alan, kendisiyle görüşen eski talebelerinin farklı yorumları üzerinden gelişmiş. Gülen, Nursi'den ders okumuş mudur, kendisiyle görüşmüş müdür, kendisine icazet babında bir takdimi olmuş mudur? Bunun cevabı hayır. Evet, belli bir dönem Nur cemaati içerisinde bulunduğu, Nurculuk davasında yargılandığı söylenmektedir, ama Nursi’yle doğrudan bir ilişkileri yoktur. Ayrıca genel olarak Nur cemaati içerisinde Nursi'yi ikinci plana düşürdüğüne dönük eleştiriler de var. 

Bu noktada iki husus ifade edilebilir. Birincisi bunun için Said Nursi hz.’lerini görmesi şart mıdır, Nursi'yi görmeden de ona tabi olunamaz mı? Öncelikle elbette, kitaplarından istifade edilebilir, ama bu noktada ancak bir Nur talebesi olduğunuz iddiasını öne sürebilirsiniz. İcazet sahibi olduğunuz iddiası kendi kendine gelin güvey olmaktır. İkincisi husus, Gülen’in de zaten böyle bir iddiasının olmadığıdır. Eğer Gülen’in iddiası baz alınırsa zaten Gülen’i Nur kökü de temelsiz kalacaktır. 

Ben açıkçası Gülen’in kendi başına ciddi bir işe kalkıştığını düşünüyorum. Daha önce bir Twitter kullanıcısı “Haluk Levent’in başlattığı hareketten övgüyle bahsetmişti. Evet, Haluk Levent’in “ahbap platformu” adında bir oluşumu var. Bu oluşum Türkiye’nin belli yerlerinde hastalıklarla boğuşan kişilere para yardımı kampanyasından tutun kan ihtiyacına, sahipsiz hayvanlara kadar birçok hizmetlerle ilgili. Bu hareket bu haliyle güzellikler saçıyor. Pekiyi yarın öbür gün insanlar Haluk Levent’e kutsiyet atfetse, en ufak eleştirilere sert bir şekilde mukabele etse. Doğan çocukların isimlerini Haluk Levent’e danışsa, Haluk Levent’in bardağında kalan suyu şifa niyetine içse. Verdiği ufak paraları ceplerinde bereket-uğur getirsin diye taşısa. “Bizim platformumuzun üyelerinden daha iyi kişiler mi var”, “bu dünyayı biz altın nesil kurtaracak” mantığıyla devlette kadrolaşsa, hatta işi kolaylaştırmak için mülakatlarda, sınavlarda usulsüzlükler yapsa. Bu aynı zamanda bir fasit daireye de dönüşür. İnsanlar kutsiyet atfettikçe Haluk Levent bu role bürünecek, bu role büründükçe de bu kutsiyet algısı derinleşecek. Evet, ben Gülen’in Haluk Levent’in din kisvesi altında bu dönüşümünün örneği olarak görüyorum. Kendi halinde bir cami imamı iken, kişiliğinin iyi olması, sohbetinin insanları etkilemesiyle başlayan ve bugüne evirilen bir süreç. İslam tarihindeki klasik cemaat-tarikat geleneğinden uzak, kökü olmayan bir hareket. Vesselam. 

(Not: Haluk Levent ve Ahbap Platformu sadece teşbih amacıyla kullanılmıştır.) 

Cihat Mirzaoğlu